wvsOdYmDaT9SQhoksZrPLG0gYqduIOCNl12L9d9t
Bookmark

JAMITA MINGGU 9 JULI 2023 - ROM 7 AYAT 15-25 - MANGHAHOLONGI UHUM NI DEBATA

JAMITA MINGGU 9 JULI 2023 

MANGHAHOLONGI UHUM NI DEBATA 

Rom 7:15-25 

Jamita-Minggu-9-Juli-2023-Rom-7-ayat-15-25-Manghaholongi-Uhum-ni-Debata


Jamita Minggu 9 Juli 2023 
Minggu 5 Dung Trinitatis 

Trinitatis artinya ketritunggalan Allah (hasitolusadaon ni Debata) (bandingkan Matius 28:18-19). 

TURPUK 

Ai ndang hutolopi na hubahen i; ai na huhagigihon, i do huula, ndada na huhalomohon i. Alai ia huula na so hinalomohon ni rohangku, na manolopi ma ahu di hinadenggan ni patik i. Asa ndada ahu na mangulahonsa, tung dosa i do na mangingani ahu. Ai huboto do, ndang adong na denggan maringanan di bagasan ahu, mandok di bagasan daginghu. Ia hagioton dapot do nian di ahu; alai ndang dapot anggo na patupahon na denggan. Ai ndada huula na denggan na pinarhagiot ni rohangku; na roa i, na so huhalomohon, i do huula. Alai molo huula na so hinalomohon ni rohangku, ndang apala ahu mangulasa; dosa i do tahe, na maringanan di bagasan ahu. Asa jumpang ahu songon aturan: Na roa do dapot di ahu, nang pe dipangido rohangku mangulahon na denggan. Ai dihalashon jolma parbagasan na di ahu do nian patik ni Debata. Alai huida do patik na asing di bagasan angka ruas ni daginghu, na marmusu dompak patik na di bagasan rohangku; gabe dipatunduk do ahu tu gomgoman ni patik ni dosa, na di bagasan ruas ni daginghu. Oe ahu jolma na dangol on. Ise ma paluahon ahu sian pamatang hamatean on? Mauliate ma hudok tu Debata marhitehite Jesus Kristus Tuhanta i. Dibahen i, ahu sandiri mangoloi patik ni Debata di bagasan rohangku; alai mangihuthon daging i, patik ni dosa i do huoloi. 



PATUJOLO 

Huria Rom i ma huria na niinganan ni angka halak Kristen na adong di luat parserahan, i ma angka na sian halak Jahudi (patudos Rom 4:1 dohot 4-6) dohot halak Junani (patudos Rom 1:5,13 dohot 11:13), na ro sian ragam ni luat. Jadi ndada na pinajongjong ni Apostel Paulus huria Rom. Alai na jongjong marhite halak Jahudi na di parserahan do na ro tu Jerusalem (peziarah). Huta Rom, i ma na gabe pusat ni panggomgomi Kesar Rom. 

Surat Rom on digurithon Apostel Paulus hirahira di taon 56 dung Kristus--uju na marbarita na uli ibana di huta Korint--laho mangalehon silehonlehon partondion patoguhon roha ni halak na porsea na adong di huta Rom (ida Rom 1:11; patudos Ulaon ni Angka Apostel 8:14-18 dohot 2 Timoteus 1:6). Surat on ditongos tu huria Rom marhite sahalak na margoar Tertius (16:22), andorang so sahat ibana tu Hispania. 

Diadopi halak Kristen na di huta Rom do ragam ni parasingan sian angka adat dohot ugamo. Di ngolu siap ari ingkon mangolu do nasida mangadopi angka adat nang uhum ni halak Rom na mansai gomos manghangoluhon hatandian ni induk somang maradophon hatoban, adat na papulik diri holan di horong ni marganasida, pamasa parporangan maralohon angka na so samarga manang na so saugamo dohot nasida. Pangisi ni huta Rom ro do sian ragam ni halak, na sian hatoban, angka halak na sangap, na mamora, panggomgomi, parboniagaan dohot angka lan na asing. Lam tandi ma parasingan ni ngolu ni halak na adong di luat i. 

Di taon 49 dung Kristus masa do pangaleleon tu halak Kristen Jahudi sian huta Rom ala ni hagunturon na masa di luat i. Jala didok halak ma angka hata na so tutu maradophon halak Kristen na mandok nasida ma na gabe sibingkasi ni hagunturon i. Hape ndang piga bilangan ni halak Kristen hatiha i, hirahira 200 halak do. Ndang piga maradophon torop ni halak na adong di luat Rom hatiha i. Di ragam ni angka na masa i, lam bidang ma parasingan ni halak Kristen Jahudi dohot Junani. 

Ditongos Apostel Paulus ma surat on. Marbingkas ma i ala ni angka parsoalan dohot parsalisian na masa di halak Kristen na di Rom ala ni angka pangantusion na marasing di haporseaonnasida di Jesus Kristus. Masa do angka parbolatan di nasida na sai mangasahon hasumurunganna be, na mambahen gabe martamba angka parungkilan di haporseaonnasida. Digombarhon do, adong ma angka punguan na gogo dohot punguan na gale. Punguan na gumogo, i ma halak Kristen Junani ala ndang adong tarihot nasida di angka ruhutruhut ni na marsipanganon dohot siinumon. Didok punguan na gale i ma--na sian horong ni halak Kristen Jahudi--paboa nasida do na togu jala jamot di angka uhum, patik jala na unduk di angka aturan lumobi ma taringot tu sipanganon. Jala na dua punguan on, nang pe naung Kristen nasida, sai uhum manguhumi do nasida sama nasida huhut mangarehei. 

Halak Kristen Jahudi sai diihuthon nasida do angka aturan dohot patik jala dirajumi nasida do dirina na mandapot haluaon, asing ni nasida ndang partohap disi. Ala ni i ma asa diondolhon Apostel Paulus holan marhite Kristus do adong haluaon i. Asa unang adong be na gabe ginomgoman ni patik. Ndada na naeng mansoadahon patik i, alai ndang adong sipangasahononhon di patik i, ai manongtong do jolma i madabu tu ulaon pardagingon na manghorhon dosa. 

Tangkas do taboto songon dia ngolu hajahudion ni Apostel Paulus, na sai tongtong manjamothon parsiajaran dohot pangantusiuonna taringot tu patik. Dirajumi ibana do dirina naung tangkas mangolu di bagasan patik i, alai tong do ndang adong na gabe tanda na rimpas pangalahona, tarlumobi ma di pangantusion taringot tu haluaon. Tutu do patik i mangaradoti ngolu ni hajolmaon, alai molo taringot tu pardagingon do, sai olo madabu jolma i tu dosa. 

Adong do songon partontangan di hadirion ni jolma i. Molo sian rohana naeng ma nian mangulahon lomo ni roha ni Debata, alai ala ni dosa na mangarajai jolma i gabe ndang tarbahen ni jolma i mangulahonsa. Ala ni i ma angka halak Kristen naeng ma nian mandompakhon ngolu ni partondionna tu Jesus Kristus, na patupahon haluaon i. Asa tarbahensa mangulahon lomo ni roha ni Debata ndada gabe mangihuthon manang dirajai rante ni dosa. Hagogoon mangulahon i ndada di bagasan patik alai holan di bagasan Jesus Kristus do. 



HATORANGAN 

1. Parbue manang na hinamham ni patik dohot daging (ayat 15-20).

Di Rom 7:1 didok "Digomgomi patik i do jolma, saleleng ibana mangolu." Holan hamatean do na boi paholanghon jolma sian patik. Alai nang pe songon i hagogoon ni patik i di jolma, ndang boi patik i mambahen jolma rimpas saleleng mangolu. Ala saleleng mangolu jolma i--nang pe mangaradoti patik--tongtong dope mamparbuehon parbue ni dosa. 

Di mulana i dipatikhon Debata do tu jolma na parjolo (si Adam dohot jolma ni baoa i) angka siradotannasida asa mangolu, unang mate (ida 1 Musa 2:17; 3:3). Dihalomohon jolma na parjolo i do nian asa unduk mangihuthon naung pinatikhon ni Debata tu nasida asa di nasida hangoluan. Alai di na ro ulok laho mangago nasida ndang tarbahensa be hot di patik ni Debata. Gabe diihuthonnasida do daging na laho mate i. 

Dipasahat Debata Pargogo na so Hatudosan jala na Badia do patik i, jala badia do nang patik i huhut margogo mamboan jolma i asa mananda jala mardalan tu hangoluan. Alai ala ni dosa i gabe ndang tarbahen ni patik i manghamham ngolu ni jolma i tu hangoluan. Jolma na ditompa Debata tumiru rupaNa dohot pangalahoNa, na margogo mangulahon patik ni Debata gabe ndang tarbahensa be mangundukhon huhut mangulahon patik i ala naung diundukhon dirina tu ulaon daging (dosa). 

Nunga be mangararati dosa i jala marhuaso di diri ni jolma. I do umbahen ndang tarbahen ni jolma i be unduk di patik ni Debata. Jolma na di bagasan dosa nunga dirajai ulaon dosa, jala parbuena tu hamatean ma. Ndang tartiop ni patik jolma i asa unduk tu Debata, ala patik i pe ndang boi mambahen jolma asa malua. 

Dipatuduhon Apostel Paulus do parungkilonna na sai mangulahon ulaon pardagingon. Didok Apostel Paulus "huula" (di hata Junani didok katergazesthai, prassein dohot poiein), lapatanna adong angka na marparbue hombar tu na niulana. Alai parbue na niulana i ndada na hinalomohon ni rohana. Sian on tarida ma na adong partontangan di sangkap ni jolma songon na tinompa ni Debata maradopho  sumbia ni dosa na marhagogoon mangarajai ngolu ni jolma i. I do hataridaan ni dosa. 

Adong paraloan di bagasan diri ni jolma i. Parbue ni daging (dosa) mansai patar do, jala parbue ni ulaon di bagasan patik pe patar do nang dosa i. Alai hapapatar ni saluhut parbue i, ndang tuk mambahen kepastian di haluaon (kemerdekaan) songon na pinatupa ni Kristus. Ganup jolma na manghaholongi dirina na sai dirajai dosa, jala sai mambahen hagogoon ni ruhutruhut pardagingon (budaya, aturan, dohot na asing) na mangarajai dirina, i do na mambahen jolma i gabe sai tongtong mangolu di bagasan daging. 

Dihatindangkon Apostel Paulus do di na jamot ibana manjaga jala mangguruhon patik i, i do na mambahen ibana gabe garang mengalele huria na parjolo i, alai dirajumi ibana do i songon harugian marimbanghon hamuliaon ni panandaon di Kristus Jesus (ida Pilippi 3:1-11). Pardagingon dohot ruhut ni patik i do mambahen ibana gabe gale laho mananda hamuliaon ni Jesus Kristus, laos i do na mambahen ibana manghagigihon Barita na Uli i. 

Patik ni Debata naung jinalo ni bangso Israel, manogunogu bangso i asa mananda angka dia do na hinalomohon ni Debata. Ala sian Debata do patik i, Debata na badia, jala na badia do nang patik i, ala ni i do ingkon Tondi Parbadia do na manghamham ngolu ni jolma i asa tarulahonsa patik i (patudos Mateus 22:43 dohot 2 Petrus 1:21). Alai ganup jolma na mangolu di bagasan daging (yang bukan berasal dari Allah--memusuhi Allah) sai tong do i mangulahon angka ulaon na maralo tu lomo ni roha ni Debata, nang pe naung di ibana patik i. 

Dihatindanghon Apostel Paulus do hinadenggan (di hata Junani: kalos lapatanna tak bercacat, indah dan mulia) ni patik i. Jesus sandiri pe didok do: "Unang ma dirimpu rohamuna Ahu ro mangarumpakhon patik i, manang hata ni angka panurirang i pe. Ndang ro Ahu mangarumpakhon, na pajongjonghon do Ahu" (Mateus 5:17). Molo diulahon jolma patik i, na pajongjonghon tujuan ni patik i do ibana disi, ala i do hinadengganna. Alai ala sai manongtong do pangarajaion ni dosa di jolma i--na mambajen jolma i sai mangula dosa--gabe tongtong ma jolma i di bagasan dosa. Gabe ndang sahat be songon hadirion ni jolma i na sasintongnga uju ditompa. Ulaon ni dosa i di bagasan ngolu ni jolma ndang boi gabe sidalian asa mangula di angka ulaon hajahaton na marragam, molo dung gabe halak Kristen hita. Molo sai songon i do, on ma na mambahen asa sai tongtong jolma i mangulahon angka ulaon na sian daging naung tinompa ni Debata. Gabe sai dihagigihon jolma i ma uhum, patik dohot Hata ni Debata di bagasan ngoluna. 


2. Jesus do na margogoihon jolma mangulahon dohot manghaholongi patik ni Debata (ayat 21-25).

Di turpuk ni Jamita on, di halak Jahudi naung Kristen na sai tongtong dope mangihuthon angka aturanaturan di patik hajahudion i gabe madabu do tu kesombongan rohani. Ruhutruhut ni aturan i do tanda na malua jolma, didok nasida. Andul sian i ndang tarbahensa malua. Alai di parngoluanna godang do angka ulaon na maralo tu lomo ni roha ni Debata. Suang songon i ma nang di halak Junani naung Kristen na so tarihot di angka aturan, nasida pe tong do mangulahon dosa. Na dua punguan on rap do mangadopi angka na manosak nasida na so sian dirina sandiri. Molo sian tondina (di hata Junani: nous) naeng do nian ulahononnasida na denggan, alai asing sian dirina (dosa) sai digurui do jolma i asa mangulahon dosa. 

Apostel Paulus pe dihantindanghon do jolma parbagasan (manusia batin di hata Junani - nous)  manghalomohon jala naeng mangulahon patik (nomos). Nous di ganup jolma i marhagogoon do mananda panghorhon ni na mangulahon dohot na manundalhon patik. Alai si Paulus pe dihatindanghon do na so sian dirina do na margogo laho paundukhon diri ni jolma i tu ulaon dosa. 

Panghalomohonon ni roha di patik i ala dirajumi do i dalan haluaon (patudos 3 Musa 18:5; Rom 10:5; Mateus 7:24 dohot 26). Ganup patik do manghalomohon asa adong haundukon ni jolma i laho mangulahonsa. Molo so diulahon, hamatean i tung mansai patar do i di angka na so mangulahonsa. Ruas ni daging dohot roha di sada pamatang ni jolma marnampuna do di hagogoon taringot tu patik i. Alai ndang boi holan sian dirina mangulahonsa. Ala ni i do asa didok Apostel Paulus: "Oe ahu jolma na dangol on" (manusia celaka). Ala jolma na sai mangulahon dosa, hamatean do upana. 

Dihamauliateon Apostel Paulus do di naung dipapatar Jesus haluaon i. Jesus Kristus, Anak ni Debata dilehon laho manghamham saluhutna angka ruhutruhut dohot patik na hinalomohon ni ganup jolma. Molo tung pe margogo halak Jahudi manjamothon patik i, dalannasida do i laho mananda hagaleon ni ganup jolma sian pardagingon. Ai ganup jolma mardosa do (ida Rom 3:23 dohot 6:23). Songon i nang halak Junani (non Yahudi), molo tung pe dirajumi adong hinalumbang (kebebasan) di hakristenon i, holan asa saluhut jolma i mandalani ngolu hombar tu haporseaonna di Jesus Kristus. 


3. Ruas ni daging dohot roha naeng ma manghalomohon Uhum ni Tuhan i.

Ruas ni daging i do papatarhon angka na taula, na boi patar di ganup jolma. Roha i ma na mangonjar jolma marhite ruas ni daging asa mangulahon na hinalomohon ni Debata. Naeng ma nian ruas ni daging dohot roha ni ganup jolma i dipaimbaru di bagasan Kristus. Asa ganup jolma (Jahudi dohot Junani) rap mangulahon marguru tu Jesus Kristus na hinaporseaan nasida. Ndang be marguru tu angka ruhutruhut na so mangalehon jaminan haluaon na mangarajai ngolunasida. 

Molo sai dipangasahon do angka ruhutruhut i, laos i do na lam pabidang angka parbolatan. Holan Jesus Kristus, na sasada i do na mangalehon jaminan tu ganup jolma taringot tu haluon. Dilehon Jesus do patik na imbaru tu hita: "Patik na imbaru ma Hulehon tu hamu: Naeng ma hamu masihaholongan hamu" (Johannes 13:34). Patik na niajarhon ni Jesus i do manghamham nasa patik dohot angka hata ni panurirang (Mateus 22:40). 

Di angka na masa di ngolu ni pangisi ni huta Rom taringot tu ngolu na mansai gomos manghangoluhon hubungan na mansai tandi songon tuan manang induk somang maradophon hatoban, na mora maradophon na pogos, songon i nang di halak Kristen Jahudi maradophon Junani, mambahen gabe adong parsalisian. Angka ulaon dohot ruhutruhut na mamboan tu hamatean do i saluhutna di na so boi masihaholongan, hape nunga porsea di Jesus Kristus. Ala ni i ma ganup halak Kristen na sian ragam ni luat, budaya, aturan, huaso (jabatan), ingkon do olo dipatunduk di patik holong ni roha na di bagasan Jesus Kristus, asa tarpatundukhonsa angka hagogoon ni dosa na sai olo manosak parngoluan ni ganup jolma. Dipapatar Jesus do hadirionNa na sai tongtong mandongani ganup na manghalomohon asa mangulahon hataNa marhitehite pandonganion ni Tondi Parbadia. Asa ganup jolma naeng ma nian marguru tu pangarajaion dohot pangajaran ni TondiNa, asa tarulahonsa. 



HAHONAAN 

Di na rap mandalani ngolu hita di abad 21 on, lam patar do di hita mandalani angka hamaolon na niadopan ni halak Kristen laho manghangoluhon haporseaonna. Godang do jolma na mambahen parbolatbolatan ala ni angka ruhutruhut, sahat do i nang tu ruhut hakristenon, isarana songon na manguhumi angka halak na deba di tata cara manang implementasi na pinatupanasida di hata ni Debata. Adong do na mansai togu manulak angka paradaton, na so manghalomohon angka adat i masuk tu ulaon ni huria. Jala sahat tu partingkian si nuaeng on sai adong dope angka parsoalon di angka dia do hasisintong ni hakristenon na laho siulahononhon. Adong muse ma angka punguan na mambahen punguanna marhasurungan maradophon punguan na asing, ujungna gabe marbada ma, gabe marporang maradophon punguan na asing na so saruhut di angka hasomalan dohot punguanna. On ma na ginoaranna sikap eksklusivisme, na mamaksahon asa songon na di rohana manang na di pingkiranna jala mamaksa ingkon songon na di ibana i do na ingkon ulahonon ni ganup jolma. Hape na si songon i do na mambahen gabe ndang dapot be arga ni Barita na Uli i. 

Jesus Kristus ro tu portibi on tu ganup jolma na marasing do di angka ruhutruhut pardagingon (hajolmaon). Dilehon Jesus do tiruan tu hita, di na olo Ibana menembus ruang batasan (sekat-sekat) ni hajolmaon. Ndang marimbar jolma i di Ibana. 

Naeng ma ganup halak Kristen manghalomohon uhum manang hata ni Tuhan Jesus na sai tongtong mangajarhon holong i. Holong tu ganup jolma, na boi menjangkau dan menembus angka hirehire (sekat-sekat)ni hajolmaon i. Songon i ma nang tangiangta Huria Kristen Indonesia (HKI) na pinaojak ni Tuhan Jesus gabe huria na boi menjangkau sude jolma hombar tu visi ni HKI asa gabe huria na missioner jala berdedikasi. HKI dipaojak Debata ndada holan tu dirina manang asa holan tu bangso Batak, di Indonesia, alai ingkon tu saluhut jolma do, nasa na tinompa. Amen. (kssm) 


Ginurithon ni Pdt. Keyboard Seal Samperaja Munthe, M.Th 
HKI Resort Bah Sampuran 

Disunting oleh Vic. Pdt. Timothy Saragi 
HKI Immanuel – Magetan, Jawa Timur 

Catatan: 
Semua iklan yang terdapat pada website dan tulisan ini tidak ada hubungannya dengan timothysaragi.com. 

Dapatkan update artikel terbaru dari timothysaragi.com. Mari bergabung di Channel Telegram "timothysaragi.com Artikel Update", caranya klik link https://t.me/timothysaragicomupdate, kemudian join. Anda harus install aplikasi Telegram terlebih dulu di ponsel. 


Posting Komentar

Posting Komentar