Epistel Minggu 15 Oktober 2023 Minggu 19 Dung Trinitatis tarsurat do di buku 2 Musa 32 ayat 1-14 na manurathon songon dia pardebataon sileban ni bangso Israel, di na marbalik nasida sian Debata. Hinorhon ni pambahenannasida i gabe tubu ma rimas ni Debata jala disangkapi Debata do asa mangonai tu nasida laos mangaripashon nasida. Alai marhuraja ma si Musa di adopan ni Jahowa jala dipangido ibana asa unang nian dipamasa i, asa diingot Debata nian angka pambahenan nang padanNa maradophon Bangso Israel. Hinorhon ni pangidoan ni si Musa i gabe marpamuati do roha ni Debata marnida bangso i. Tung balga do holong ni roha ni Tuhan i maradophon bangsoNa. Alai na naeng dipatudu dison, paboa tung na so lomo do roha ni Debata di ulaon pardebataon sileban jala manimbil sian dalanNa. Di tingki na tong do ro muruk ni Debata di angka na so mangoloi hataNa. I do na naeng sipahusorhusoronta marhite turpuk ni Epistel on, jala dibahen ma ojahanna "Torop do na Tarjou Alai Otik do na Tarpillit." Tapamanat ma hatoranganna.
Pendahuluan
Turpuk ni Epistel Minggu 15 Oktober 2023 sadari on manurathon songon dia di na marpamuati roha ni Debata di hasalaan na binahen ni bangsoNa. Tung mansai balga do holong ni Debata jala sabar do Ibana di sude angka na binahen ni bangsoNa i. Molo taringot tu hasabaron, jotjot do tabege didok angka halak "orang sabar dikasihi Tuhan," halak na sabar dihaholongi Debata. Na didokna dison, hasabaron i, i ma di na laho mangadopi angka parsoalan na masa di tongatonga ni parngoluon. Nang pe olo sipata didok halak haotoon do molo torus sabar. Ra i do alana asa didok muse, "adong do batas ni kesabaran." Gabe sai jotjot ma halak muramura marbada, muramura marsalisi. Hape sasintongna tongtong marlaba angka na sabar. Boi do di bagasan hasabaron i marsiajar hita laho mamparrohahon angka na masa, jala olo do di bagasan hasabaran i gabe jumpang alus ni angka parungkilon. Nang pe sasintongna maol do mangulahon i, alai molo halak na sabar i halak na margogo do. Alai molo halak parmuruk, na muramura muruk justru i do sipata na gabe patuduhon hahuranganna.
Sasintongna ringkot do patubuon ni bangso Israel sikap sabar, asa unang muramura loja paimahon. Memang ndang sadari manang dua ari dipaima bangso Israel haroro ni si Musa di na tuat ibana tu Dolok Sinai. Opat pulu ari opat puluh borngin ma lelengna si Musa nangkok tu Dolok Sinai (ida 2 Musa 24:18). Nunga tung ngolngolan bangso Israel paimaima haroro ni si Musa sian Dolok Sinai. Tangkas do, borhat pe si Musa nangkok tu Dolok Sinai hombar tu hata ni Jahowa do, na mandok, "nangkok ma ho mandapothon Ahu tu dolok on, asa Hulehon angka batu na marsurat dohot patik ro di uhum, angka naung Husurati, asa adong sipodahononmu tu nasida" (ida 2 Musa 24:12). Tangkas do tujuan ni si Musa nangkok tu Dolok Sinai, i ma laho manjalo surat uhum dohot patik na sian Debata.
Pembahasan
Epistel Minggu 15 Oktober 2023 sadari on naeng pasahathon tu hita pigapiga pangantusion taringot tu hasabaron ni Debata jala songon dia Ibana manghophop bangsoNa. Disurathon do songon dia si Musa di na nangkok ibana tu Dolok Sinai, laho manjalo patik sian Debata. Alai ala ni leleng ni si Musa di Dolok Sinai, nunga be songon na lam mauas bangso di panggomgomion. Jala lam moru haporseaonnasida dung dao si Musa sian tongatonganasida. Boi do toho i, ai si Musa sada pemimpin naung somal maniroi, mangajari, manarihon nasida seleleng on, ro di nasa na ringkot di sipanganonnasida. Sian on tanda ma si Musa sada uluan naung tangkas dihilala bangso i songon dia pambahenanna saleleng on marmudumudu nasida. Molo adong na sala dipinsang do, molo adong pe na mardosa diajari do tu dalan na denggan, molo adong na rapar jala mauas, dilehon do sipanganon dohot siinumon di nasida. Tung tangkas do parmudumuduon ni Jahowa tu bangso i marhite si Musa. Hape dung lam dao jala songon na leleng si Musa di Dolok Sinai, tung mauas situtu dihilala nasida. Lam mura ma dililuhon pikirannasida, ai ndang adong be na boi songon si Musa na mamparrohahon nasida. I do umbahen na didok nasida, "ai ndang huboto na marhua hami dohot si Musa on, na manogihon hami sian Misir." Lapatanna disi adong do biar di nasida, ala ni leleng ni si Musa di dolok i, so marna ro. Boi do dipingkiri nasida manang na so mulak be si Musa jala boi do adong kecurigaan di nasida atik naung ditinggalhon do nasida. Laos boi do tong dietong nasida atik naung mate do si Musa di punsu ni dolok i, ala diidanasida marsillamsillam do api di dolok i.
Nang hita pe sipata, olo do nian songon bangso Israel on, songon na jotjot didok, "pekerjaan yang paling membosankan adalah menunggu." Hirahira molo songon na leleng ro donganta jala songon na manimbil sian waktu naung dijanjihon, gabe ngolngolan do hita sipata, jala olo ma tadok: "toe ma ndang na toho be i, mulak ma hita." Hira na mandele do hita. Lapatanna disi, marpingkir do bangso i, ndang na tarharaphon ni bangso i be haroro ni si Musa di tongatonganasida. Nian nunga dipasahat si Musa tu si Aron dohot tu si Hur asa nasida ma na gabe uluan di tongatonga ni bangso i, paima ro ibana sian Dolok Sinai, songon manggomgomi bangso i (ida 2 Musa 24:14). Somalna molo disuru sasahalak manang gabe pangganti di sada ulaon, tontu molo adong haputusan ni si Aron dianggap dos do i songon haputusan ni si Musa nang pe holan manggantihon satongkin do ibana sasintongna. Molo dipingkiri ba ise ma na so bangga molo dilehon tugas ni uluan tu ibana, nang pe sasingtongna ndang boi sude gabe uluan.
Ise do huroha si Aron on? Boasa ingkon tu ibana dipasahat manguluhon bangso i? Si Aron i ma haha ni si Musa naung dipillit Tuhan gabe juru bicara ni si Musa. Tingki disuru Debata si Musa manogihon bangso i ruar sian Misir. Ala na so malo si Musa manghatahon tona ni Debata tu bangso Israel, dung i dipillit Debata ma si Aron mandongani si Musa jala disuru Debata laho manghatahon angka hatana. Na gabe tugas ni si Aron i ma gabe sahalak Imam. Jala Debata sandiri do na manjou ibana gabe Imam. Ibana ma na tardok Imam na parjolo di Israel.
Songon adong hata mandok, "bagaikan anak ayam kehilangan induknya." Molo ditinggalhon indungna hape, pintor marserak, jala masiboan dalanna, lumobi ma mangasahon dirina be, ala ndang adong be na mamparrohahon. Hape si Aron tangkas do dipajongjong jala dipasahat si Musa tu ibana na gabe uluan ni bangso i. Na so porsea do bangso i di panggomgomion ni si Aron, manang diidanasida si Aron songon na marmeammeam? Memang ndang apala tangkas dipasahat di turpuk on. Alai tangkas do dipaboa dison, dung dipangido, didesak nasida si Aron asa mambahen sandiri debata di nasida. Nunga be dililuhon sibolis nasida dung ditinggalhon si Musa.
Tung mura do munggil bangso Israel sian Debata, hape nunga tangkas dijalo nasida parmudumuduon ni Debata salelengleng on, i ma marhite na paruarhon nasida sian tano parhatobanan Misir. Jala marsada do roha ni sude bangso i mandapothon si Aron. Adong do kesan na dipaksa manang didesak do si Aron, gabe mabiar ibana, jala boi do gabe mogap ibana, laos dioloi si Aron muse na pinangido ni bangso i. Boi dohonon si Aron i sahalak Imam na so adong ketegasan dohot tanggungjawab. Pamurahu do ibana mangoloi na nidok ni bangso i, laos so adong panimbangion sian ibana. Sasintongna molo sada uluan na marhabiaran tu Debata ingkon do mangorai bangso i, ala disangkapi nasida ulaon na maralo tu lomo ni roha ni Debata. Alai laos ditolopi si Aron do hata ni bangso i, mangulahon dosa. Mambahen debata na sandiri, i ma patung lombu sian sere. Laos ibana sandiri do muse na mangarahon bangso i laho mangulahonsa, songon mangajari angka perayaan-perayaan na somal dipatupa nasida marhite angka pelean.
Molo sahalak parmahan ingkon do bertanggungjawab jala diboto mamboan angka birubiruna tu inganan na denggan, ndada mamboan asa madabu tu bagasan dosa. Israna molo adong penumpang di bagasan mobil manang bus, keselamatanna i tergantung tu supirna do. Jala manang tu dia pe diboan, pos do roha ni angka penumpang tu supir i. Hape si Aron songon sahalak panggomgomi di bangso i naung pinillit ni si Musa, gabe disalahgunakan do kepercayaan i. Molo naung lilu do uluanna, angka na mangihuthon pe pasti do lilu. Molo tajaha do di Buku ni si Musa na Palimahon: Muruk situtu do Debata tu si Aron jala asa hona uhum nian ibana, alai ala ni tangiang ni si Musa do umbahen na dao si Aron sian rimas ni uhum ni Debata (ida 5 Musa 9:20).
Nunga mardosa situtu be bangso Israel, diajari si Aron do nasida manomba ganaganaan, songon dohot patupahon pesta raya, dung i pasahat pelean tu debatanasida na binahennasida i sian sere. Jala pola do dipasombu nasida tagasnasida, manortori jala marminumminum nasida sude. Molo di ayat 25 didok do " ... naung gabe hijang, nunga dipahijang si Aron bahen haurahon" molo di bahasa Indonesia didok " ... seperti kuda lepas dari kandang ... " lapatanna nunga marsonangsonang pardagingon nasida marsaimara (ketelanjangan, kesenangan seksual) i ma angka ulaon na dihagigihon Debata. Hape laos i do pangidoannasida, mambahen asa sonang rohanasida, jala tarpapuas nasida pardagingon nasida.
Diboto Debata do dosanasida i. Dirimpu nasida do Debata i na so marnida. Hape saluhut do diboto Debata, aha pe na niula ni nasida, ai Ibana do na manompa hita. Nunga mardosa be bangso i, jala nunga manimbil be nasida sian Debata manomba ganaganaan. Nunga diboto Debata pardosaon ni bangso i, dung i ro ma hata ni Debata tu si Musa, ninna "tuat ma ho, nunga marroha mago" (ayat 7). Na nidok ni Debata dison, paboa nunga mago be bangso i sian dalan ni Debata, ala naung dipillitnasida debatanasida sandiri i ma patung lombu. Molo halak naung manomba debata na asing i ma halak naung mago, ala nunga dipadao ibana Debata sian dirina. Jala hagigion do i di Debata molo olo hita manimbil (menduakan/selingguh) tu debata na asing. I do umbahen na muruk, gabe paro rimas ni Debata. Hansit do molo diduakan (diselingkuhi), apalagi manimbil, hape nunga tangkas nian didai jala dijalonasida songon dia parmudumuduon ni Debata, alai pintor ditinggalhon bangso i do Debata. Halak na so diboto mandok mauliate, sasintongna halak naung marhaposan tu dirina sandiri do, ndada tu Debata. Didok Debata " ... tibu na i nasida manimbil sian dalan naung Hupatuduhon i ... " (ayat 8). Debata sandiri do naung mangajari nasida asa marpangalaho na denggan jala asa tongtong mardalan di hasintongan ni Debata. Didok "songon hau na so hot uratna, mura do i marumpak ala ni alogo." Songon i ma retes ni haporseaon ni bangso i, ndada haru leleng dope dijou Debata nasida gabe bangso na pinillitNa, nunga pintor ditinggalhon bangso i Debata jala manimbil nasida sian Debata. Tumagon do di nasida mamillit debata sileban na binaen nasida sian sere.
Tarida do dison gogo ni hisaphisap ni daging ni bangso i. Boha ma asa pasonang rohana, asa puas nang hisaphisap ni dagingna dibaen ma debatana sandiri. Sasintongna patung i holan simbol do i, sasintongna dos do i mambahen dirina sandiri songon debata. Ai nasida do na mangaturhon hombar tu lomo ni rohana sandiri. Ai dipingkiri nasida molo Debata i naeng ma nian songon lomo ni rohana ndada hombar tu lomo ni roha ni Debata. Boi dohonon bangso Israel on tung maol do diarahon, jala maol do manghamuliatehon na adong. Ala ni i do asa didok Debata, "ida ma tung na tangkang marroha do bangso on" (ayat 9). I ma gabe sada kesimpulan na patuduhon hatangkangon ni bangso i marhite na so olo nasida unduk tu Debata jala mangihuthon lomo ni roha ni Debata.
Ala ni pangalaho ni bangso Israel i, gabe muruk jala tarrimas situtu ma Debata. Ndang diboto bangso Israel, laho pe si Musa pajumpang dohot Debata di Dolok Sinai, patupahon patik dohot angka aturan tu bangso i, asa adong songon ojahan di nasida mangihuthon Debata di tongatonga ni ngolunasida. Lapatanna holan laho tu hamajuon dohot hadengganan ni ngolu ni bangso i do sasintongna. Hape holan satongkin dope, dung tundal si Musa sian adopannasida, nunga pintor manimbil nasida jala maralo tu Tuhan i. Berjuang do si Musa nangkok tu dolok i, jala pola sampe 40 ari 40 borngin marsiajar ibana taringot tu patik na sian Tuhan i asa adong pasahatonna jala ajarhononna tu bangso i.
Ai molo nunga songon i, aha be lapatan ni patik i? Ai nunga be mardosa bangso Israel. Nda tung marisuang do i sude? Laos i do umbahen na gabe tarrimas Debata marnidasa jala disangkapi do asa mangarimpashon (memusnahkan) bangso i. Molo di Debata, aha pe na boi do masa. Ndang adong na so tarpatupa ni Debata. Jala molo ingkon saut do sangkapNa i, tung so adong be na boi mangambati i. Alai molo di turpuk on tajaha, dung didok Debata sangkapNa laho mangarimpashon bangso i, mangelek do si Musa di tangiangna tu Debata, asa tung marpangulahi roha ni Debata marnida bangsoNa i. Didok "boasa tung marsigogor rimasMu ale Jahowa ... ." Sian tangiang ni si Musa on adong tolu impola ni tangiang na pinatolhasna i, na parjolo, dipaingot ibana do Debata di angka pambahenan dohot haburjuon ni Debata na paruarhon bangso Israel sian tano Misir. Na paduahon, asa disundati Debata nian rimasNa i, asa unang gabe sisurang goar ni Tuhan Debata di halak Misir, sotung didok "diboan pe nasida sian Misir asa rimpashononNa do nasida." Songon na manjaga habadiaon, nama baik ni Tuhan i asa unang gabe roa di adopan ni halak, lumobi ma di halak Misir. Unang ma nian songon na didok "hurimpu parhunikan hape pargadongan, hurimpu parsaulian hape tu hamagoan." Lapatanna molo songon i do gabe songon na marisuang ma halak Israel mangihuthon Debata. Na patoluhon, dipaingot si Musa do Debata di angka janjiNa tu si Abraham, si Isak, dohot si Jakob naung pinasahatNa, naung binagabagahonNa tu nasida, i ma "Ahu ma patorophon sogot pinomparmu songon bintang na di langit." Nang pe tung maralo nian rimasNa i tu bagabagaNa hian tu angka ompu ni Israel. Nian ndang hea Debata lupa di angka bagabagaNa. Laos ala ni i ma muse dipatolhas si Musa di tangiangna.
Ditangihon Debata do tangiang ni angka partigor. Diboto si Musa do hape songon dia lomo ni roha ni Debata. Jala ditangihon Debata pe tangiangna, ndada sasintongna saluhutna i holan ala ni tangiang dohot alasan na binahen ni si Musa, alai ala na tutu do parasiroha Jahowa. Alai sian si Musa on, boi do hita marsiajar songon dia hita martangiang, mangelek tu Debata ingkon di bagasan serep ni roha, jala tapeop ma sai na ditangihon Debata do angka tangiang ni na tigor roha.
Kesimpulan dan Refleksi
Marhite hatorangan ni Epistel Minggu 15 Oktober 2023 naung dipatorang di ginjang. Marsiajar do hita taringot tu panimbilon ni bangso Israel sian Debata jala mangulahon ulaon na so hinalomohon ni roha ni Debata, jala disangkapi Debata asa pasiaphon nasida, alai marpamuati do roha ni Debata. Marhite i taboto ma tung balga do holong ni roha ni Debata di bangsoNa jala marhite i boi do tarfleksihon songon dia pangauhononna tu tongatonga ni ngolunta marhaporseaon.
1. Mangolu ma hita di bagasan hasatiaon tu Debata. Halak na satia do na olo jala rade paimahon haroro ni Tuhan i. Manang sadihari pe tuat si Musa, tongtong do manontong hasatiaonNa. Unang ma tabahen sidalianta ala ni angka pardagingon, manang ala ni angka na masa di ngolunta gabe mangorui hasetiaonta jala laos maninggalhon parsaoranta dohot Tuhan i. Manang aha pe na masa, ingkon satia do hita mangihuthon Tuhan i.
2. Halak na porsea ingkon gabe haposan jala parmahan na paluahon do. Molo naung dipasahat tanggungjawab, manang naung dipabangkit gabe sada uluan, baik na dilantik manang angka urusan di ngolunta manang aha pe ulaonta, ingkon do mamboan ulaon i hita tu angka na denggan. Haposan ma di hata, haposan di pambahenan, nang di pangalaho pe, gabe sitiruon ma. Ndada laho mangajari tu na so denggan, manang manolopi angka haputusan na maralo tu hata ni Debata. Halak naung di haporseai gabe sada uluan ingkon tutu do gabe parmahan, asa unang lilu. Gabe paniroi, pangajari, pamodai, jala biar mida Jahowa.
3. Dihasogohon Debata do halak na porsea na manimbil sian Ibana. Dang lomo roha ni Debata hita manimbil sian dalan na sintong, lumobi ma molo gabe manomba ganaganaan muse. Dihasogohon Debata do sian bangso uju na didok nasida Debata ni Israel do DebataNa, alai dioloi jala disomba muse debata na asing. Jala nasida sandiri do manompa debata na sandiri, hombar tu hisaphisap ni dagingna. Halak na so mangoloi Debata i ma halak na holan marhaposan tu dirina sandiri.
4. Marpamuati do roha ni Jahowa ala ni asi ni rohaNa tu bangsoNa. Holong ni Debata na so ra suda. Jala ndang hasuhatan asi ni rohaNa tu bangsoNa. Jesus Kristus naung ro tu portibi on, i ma tanda na tutu do manongtong holong dohot asi ni rohaNa tu hita. Nang pe di bagasan dosa hita, alai parasi roha do Ibana manesa dosanta, molo olo hita manopoti dosanta. Parrimas do Debata tu angka na manimbil sian Ibana. molo manimbil hita, ndada gabe malua uhum i sian hita. Nasa na mardosa ingkon do bertanggungjawab di dosana. Alai manang ise na mardosa jala olo ro tu Debata, mananda hagaleonna, jangkonon ni Debata do ibana. Amen. (ash)
Posting Komentar