Jamita Minggu 22 Oktober 2023 Minggu 20 Dung Trinitatis tarsurat do di buku Jesaya 45 ayat 1-7 na manurathon songon dia Debata mangula di tongatonga ni bangso Israel uju di tano habuangan marhitehon si Sirus, laho paluahon bangso Israel. Turpuk on pataridahon tu hita paboa na marhuaso do Debata mamangke manang ise pe hombar tu lomo ni roha ni Debata atik pe ndang sahalak Jahudi (na porsea) ibana. I do na naeng pabagasonta pangantusionta marhite turpuk ni Jamita on. Jala dibahen ma ojahanna "Debata do Sibahen Haluaon." Tapamanat ma hatoranganna.
Pendahuluan
Hampir sude do halak hea manaon haporsuhon manang krisis di tongatonga ni ngoluna. Boi do i krisis di partondion, relasi dohot krisis perekonomian. Di kondisi na si songon i tung berharap do hita asa adong ma nian ro pangurupion laho paluahon hita sian sitaonon na borat i. Situasi na masa di partingkian ni Jesaya 45:1-7 on, hatiha i bangso Israel maringanan di tano habuangan Babel (ida Jesaya 40-55). Hansit do diae nasida di tano habuangan i, jala diharingkothon bangso i do asa adong ma nian na paluahonnasida sian tano habuangan i. Tongtong do dihaholongi Debata bangsoNa i. Tarida do i sian bagabaga haluaon tu bangso Israel. Halak Israel na tarbuang ujui i ma sian angka golongan atas na sian Juda jala parborhatnasida tu tano habuangan i ndang sekaligus, alai secara bertahap do. Adong ma tolu gelombang parborhatnasida sian taon 598 dohot taon 582 andorang Kristus. Angka halak na tarbuang i, i ma angka bangsawan, malim dohot angka pegawai tinggi ni harajaon rap dohot angka ahli pertukangan. Dipaloas do nasida pajongjong bagas di luat Babel jala mangulahon angka ulaon na boi gabe ngolungolunasida di inganan i huhut mangulahon angka ruhutruhut parugamaonna. Alai ndang boi nasida malua sian sistem kerja paksa na binahen ni harajaon Babel. Uju nirajaan ni Raja Sirus luat Babel hatiha i, dilehon do kebebasan tu angka bangso na nirajaanna laho pajongjonghon angka inganan parpunguan manang bagas joro.
Pembahasan
Ndang Tarambati Ulaon ni Debata (ayat 1)
Molo Raja Sirus marhuaso di luat Babel dung adong 40 taon lelengna bangso Israel maringanan di tano habuangan Babel. Huta Jerusalem nunga hancur be, so adong be na tading na boi gabe inganan. Raja Sirus i ma sahalak raja na so sian halak Jahudi na ni miahan ni Jahowa. Debata do na mamiahi Raja Sirus asa gabe siboan haluaon tu halak Israel. Sada hasomalan do molo di Israel melantik sahalak raja ingkon diulahon sahalak panurirang ni Debata. Molo taingot songon Raja Saul, Raja David dohot na asing. Debata do na pabangkithon Raja Sirus laho pasauthon bagabagaNa.
Tarbahen Debata do paundukhon angka bangso parbegu di joloNa. Dilehon Debata do huasoNa, dilehon do gogo jala ditungkoli do Raja Sirus. Diiringiring Jahowa do Raja Sirus jala diparrohahon sude gerak-gerik dohot angka sangkapna. Tarida do panjouon ni Debata tu Raja Sirus ndang marnida bohi, latar belakang, suku manang bangso ni sasahalak laho patuduhon huasoNa. Misi ni Jahowa marhite na ni miahanNa Raja Sirus i ma laho paluahon bangso na pinillitNa i sian tano habuangan Babel. Marhite huaso ni Jahowa diharhari do sinjata sian gonting ni angka raja, mangungkap di jolo ni Raja Sirus angka pintu dohot bahal, asa unang hinsu didapot. Pandohan on patuduhon paboa tung na so adong do na boi mangambati ulaon ni Debata di liat portibi on.
Dipasupasu Debata do na PinillitNa (ayat 2-3)
Halak na pinillit ni Debata pasti do tolap mangulahon na sinuru ni Debata, ala Debata do na mandongani jala ndang mandao Debata sian na pinillitNa i. Songon Raja Sirus na boi taida di turpuk on, didongani Debata do ibana jala mardalan do Debata di jolona. Diramoti Debata do Raja Sirus di manang aha pe na niulana, sai mardonganhon huaso ni Jahowa do. Ndang na dialang pandonganion ni Jahowa jala, dipasupasu do pardalanan ni Raja Sirus pahornophon angka buntulbuntul, mangaropuki angka pintu tembaga jala manegai angka sordak bosi. Ndang adong na boi mangalo ulaon ni Tuhan i.
Digohi Debata do di Raja Sirus angka hamoraon, i ma angka arta na dihaholomohon dohot homitan angka na tinabunihon ni angka rajaraja. Martambatamba do angka arta ni Raja Sirus sian hamonanganna di angka bangsobangso na tinaluhonna. Dipasupasu jala diramoti Debata do ibana marhite saluhut pambahenan ni Debata di ngoluna. Na tinuju ni roha ni Debata marhite basabasaNa i di Raja Sirus i ma asa ditanda raja i do Jahowa Debata na manjou goarna.
Denggan situtu do angka pasupasu na pinasahat ni Debata tu hita angka jolma, sian Debata sambing do saluhutna i. Alai, jotjot do taida di partingkian si nuaeng on, marhite hamoraon na jinalo ni jolma i di tongatonga ni ngoluna gabe lupa do ibana paboa Debata do na manumpahi sasude na adong di ibana i.
Dipillit Debata Raja Sirus Laho Paluahon BangsoNa (ayat 4)
Didok di ayat 4 "ala ni Jakob naposongKi dohot ala ni Israel na Hupillit i umbahen na Hujou ho di goarmu." Asa ditanda Raja Sirus do ia si Jakob i ma sahalak naposo ni Debata jala bangso Israel i ma bangso na pinillitNa. Sasintongna ndang ditanda Raja Sirus Debata na marsuru ibana, i ma Debata ni bangso Israel. Ngolu ni Raja Sirus magodang di parugamaon na manomba debata ganaganaan do, tung na so ditanda ibana do ise Debata na sasintongna. Alai nang pe songon i, ditanda Tuhan i do ibana jala dipangke do Raja Sirus laho paluahon bangso Israel.
Malua do halak Israel sian tano habuangan i dung diharuarhon Raja Sirus sada maklumat/ dekrit mandok na ingkon mulak do bangso Israel na tartaban i tu hutanasida di Jerusalem. Sude ulaula ni bagas joro naung sanga diboan tu luat Babel, na binuat ni Raja Nebukadnesar dipaulak ma tu ingananna. Dijou jala dipillit do Raja Sirus paluahon bangso ni Debata. Sian on botoonta ma panjouon ni Debata tu ganup diri ni jolma i adong be do alana. Ala ni i ganup halak naeng ma disulingkit dirina be aha do tujuan ni panjouon na tu ibana sandiri, asa sian i ma taboto jala taulahon ulaon na hombar tu panjouon na adong di hita.
Debata do na PaluahoN BangsoNa (ayat 5-7)
Hasintongan na togu do di pandohan, "Ahu do Jahowa, jala ndang adong be Debata dungkon ni Ahu" (ayat 6). Ndang adong debata di liat portibi on na boi mambahen songon na binahen ni Debata Jahowa. Dipatandahon Debata do diriNa, asa diboto halak ise do Debata, i ma: "Sijadi hatiuron dohot sitompa haholomon, sibahen hadameon dohot sitompa hamagoan" (ayat 7). Jotjot do Debata patudu hagogoonNa asa ditanda halak huasoNa, songon na masa tu si Firaun (ida 2 Musa 9:14, 16, 8:6 dohot 9:26). Pandohan sitompa hamagoan di ayat 7 ndang boi bahenon i gabe patokan, laos didok Debata do na parohon hamagoan di ngolu ni jolma. Alai olo do sipata masa pe na si songon i, asa patudu huaso ni Debata do di ngolu ni jolma i, nang pe sasintongna ndang olo Debata mambahen hamagoan tu ngolu jolma. Debata do sibahen hangoluan, alai boi do gabe masa hamagoan di ngolu ni joma molo so diulahon lomo ni roha ni Debata. Jolma i do na mamboan dirina tu hamagoan, ala so diihuthon lomo ni roha ni Debata. Ala ni i taihuthon ma Debata, unang adong di rohanta mandok Debata do na mambahen hamagoan tu hita.
Dipalua Raja Sirus bangso Israel sian tano habuangan Babel jala diurupi ibana do bangso i pajongjong bagas joro na adong di Jerusalem. Sada sian ulaon ni panggomgomi, i ma menjamin asa angka na nirajaanna i merasa aman. Sasintongna terbatas do haluaon na binahen ni Raja Sirus i tu bangso Israel. Alai nang pe terbatas, ingkon diparhaseang bangso i do kebebasan manang haluaon i gabe langka mamungka tu haluaon na sasintongna. Ringkot situtu do di ganup ngolunta be, asa boi ma nian jumolo manghangoluhon ulaon na metmet, dung i pe asa patupahon hadengganan na umbalga. Mamparhaseang situasi yang penting laho tu hadengganan ni saluhut. Tarlumobi ma di bangso Israel, diloas Debata do nasida malua sian hamaolon. Naeng ma nian dipanghilalahon nasida dalan ni Debata, di naung dijou jala tarpillit nasida tu haluaon na sasintongna. Hita pe di ngolu di partingkian si nuaeng on, digoari do songon "Israel na Imbaru, " i ma angka halak siihuthon Jesus. Sapala naung dijou Tuhan i hita gabe panean di Harajaon ni Debata, taulahon ma i.
Kesimpulan dan Refleksi
Marulakulak do di sejarah ni bangso Israel dibangkit sahalak panggomgomi na pinangke ni Debata laho paluahon bangso na pinillitNa sian angka hamaolon. Sada sikap na ringkot tahangoluhon sian turpuk ni Jamita on i ma, asa adong di roha ni jolma i mangolu di bagasan roha hatigoran dohot roha na pangoluhon jala paluahon. Asa olo hita paluahon sian keterdesakan, olo manuturi tohap ni jolma na sintong. Tapadao ma sian hita roha na mambuat kesempatan dalam kesempitan, alai naeng ma tapangke kesempatan na adong di hita laho patuduhon angka na denggan tu halak na so mananda Debata. Dipangke Debata do halak na so mananda Ibana gabe ulaulaNa, i ma na patuduhon otoritas penuh ni Debata tu angka na tinompaNa. Tarlumobi ma di hita angka naung tarjou gabe siihuthon Kristus dipangido do hita asa mamaritahon Barita na Uli marhite angka silehonlehon ni Debata na di hita tu angka jolma na di humaliangta so pola mamereng latar belakang nang kedudukanna.
Marnida kondisi ni zaman nuaeng on, mansai torop do jolma na terjajah manang na dipaporsukporsuk sibolis dohot portibi on. Godang do halak na di bagasan sitaonon, nang hasusaan hinorhon ni dosana, hasalaanna, nang angka faktor, keadaan dohot lingkungan. Tarjou do hita angka na porsea, siihuthon Kristus mangurupi nasida, paluahon nasida sian hasusaanna, ingkon tahilalahon do, sian Debata do pasupasu na tajalo i, asa tabagihon ma i marhitehite pambahenanta tu angka na adong di humaliangta. Molo Raja Sirus halak na so porsea tu Debata Jahowa boi dipangke Debata gabe dalan patupa haluaon tu angka bangso, lam ma hita angka naung hinophopNa i? Ndang na holan tarjou be hita, alai nunga gabe panjouon ni haporseaonta i di Kristus, na secara otomatis mangulahon ulaon asi ni roha ni Tuhan i ma hita. Ojahan ni Jamita di Minggunta sadari on mangarahon hita asa manghaporseai "Debata do Sibahen Haluaon." Holan sian Debata do haluaon i, nunga ditobus Jesus hita sian pardosaonta asa gabe parjambar hita di haluaon na pinatupa ni Tuhan Jahowa. Amen. (das)
Posting Komentar